Zwierzęta wykorzystywane są podczas różnego rodzaju terapii, konie także należą do grona terapeutów, z którymi kontakt ma pozytywny wpływ na pacjentów. Do ciekawych wniosków doszli naukowcy z Kanady. Końscy terapeuci – zwierzęta, które brały udział w programie edukacyjnym, były bardziej wrażliwe na młodzież, która wykazywała większy lęk i była bardziej emocjonalna.

Jak konie terapeutyczne reagują na lękliwe osoby?

Przebywając często w towarzystwie koni zapominamy, że dla nowicjuszy kontakt z tak dużymi zwierzętami może być stresujący, a nawet może budzić lęk i niepokój. Aitor Arrazola i Katrina Merkies, pisząc w czasopiśmie Animals, zwracają uwagę, że zajęcia z udziałem koni, mające na celu poprawę dobrostanu i zdrowia człowieka, zależą od dobrych interakcji człowiek-koń. Tylko przy pozytywnej relacji mogą uzyskać efekt terapeutyczny.

Stąd tak ważne są relacje, jakie uda się nawiązać podczas spotkania. Jak zauważają, niektórzy uczestnicy z trudnościami psychicznymi i emocjonalnymi, mogą wykazywać słabe umiejętności społeczne, mogą odczuwać strach i zagrożenie, co może prowadzić do nieudanych interakcji człowiek-koń.

Arrazola i Merkies z University of Guelph w Kanadzie, postanowili dowiedzieć się więcej o tym, jak sposób zachowania nastolatków z grup ryzyka wpłynął na zachowanie i fizjologię koni, które brały udział w programie edukacyjnym wspomaganym przez konie.

fot. Sheri Hooley/Unsplash

Styl przywiązania, a konie terapeutyczne

Naukowcy musieli zwrócić uwagę na to, w jaki sposób uczestnicy wchodzą w interakcje z innymi i jak myślą o swoich relacjach, czyli tzw. stylu przywiązania. Charakter stylu przywiązania każdej osoby może wpływać na jej postrzeganie świata społecznego, wpływać na jej umiejętności społeczne, zdrowie emocjonalne i samopoczucie psychiczne. Przykładowo osoby o niepewnym stylu przywiązania wykazują więcej niepokoju i unikania w związkach.

W sumie 33 nastolatków z grupy ryzyka w wieku od 12 do 19 lat wzięło udział w 10-tygodniowym programie terapii z udziałem koni, obejmującym cotygodniowe sesje. Oceniono ich styl przywiązania za pomocą opracowanego w tym celu kwestionariusza relacji. Siedmiu zostało sklasyfikowanych jako “bezpieczny“, 11 jako “unikający“, jeden jako „dezorganizowany”, a 12 jako  “nerwowo-ambiwalentny“.

W pracy z młodzieżą wzięło udział 9 koni terapeutycznych, wałachy w wieku od 9 do 30 lat. Wszyscy oprócz jednego miały, co najmniej roczne doświadczenie, jako konie terapeutyczne.

Reakcja koni na lękliwe osoby

Tętno i zachowania każdego konia (tworzenie więzi lub unikanie) w odpowiedzi na młodzież były rejestrowane podczas przygotowania konia i jazdy.

Z biegiem czasu konie z nastolatkami “nerwowymi” wykazywały konsekwentnie więcej zachowań wiążących w porównaniu z końmi, których młodzi opiekunowie nie wykazywali zachowań lękowych. 

Podczas jazdy konie dosiadane przez osoby lękliwe wykazywały bardziej stałe tętno i poziom zachowań unikowych w porównaniu z tymi, na których jeździły osoby z bezpiecznym stylem przywiązania, których wierzchowce wykazywały nieregularny wzorzec zachowań unikowych.

Co ciekawe zaobserwowano też, że u koni dosiadanych przez lękliwe osoby z czasem zmniejszała się częstotliwość zachowań unikowych, w drugiej grupie ta częstotliwość była najwyższa w 4 tygodniu.

„Wyniki te wskazują, że konie terapeutyczne były wrażliwe na różnice behawioralne i/lub emocjonalne związane z stylem przywiązania nastolatków uczestniczących w programie edukacyjnym wspomaganym przez konie” – relacjonuje para.

fot. Juliane Liebermann/Unsplash

Nietypowe obserwacje

Wyniki sugerują, że bardziej przewidywalna i mniej stresująca fizjologiczna i behawioralna reakcja koni terapeutycznych występuje w przypadku uczestników z trudnościami emocjonalnymi i behawioralnymi.

Merkies i jej zespół wcześniej wykazali, że konie mają niższe tętno w obecności ludzi, którzy deklarują, ze boją się koni. „Rzeczywiście, konie wykazywały mniejszą reakcję na stres (wolniejszy chód i niższa pozycja głowy), gdy były narażone na zestresowane osoby w porównaniu z ludźmi spokojnymi”.

Badacze podkreślili, że interakcja człowiek-koń obejmuje cały szereg interakcji społecznych. Zachowanie koni terapeutycznych jest bezpośrednią reakcją na mowę ciała, zachowanie i/lub cechy fizyczne człowieka podczas terapii lub programów uczenia się.

„Zrozumienie dobrostanu koni terapeutycznych jest równie ważne podczas sesji terapeutycznych, aby zapewnić ich pozytywny dobrostan i bezpieczeństwo uczestnika”.

Podsumowując, stwierdzili, że wyniki wskazują, że konie terapeutyczne nie wykazywały fizjologicznego lub behawioralnego stresu podczas programu.

Styl przywiązania nastolatków z grupy ryzyka z trudnościami emocjonalnymi i psychicznymi może wpływać na reakcję koni podczas interakcji. Dodali, że ukryte mechanizmy leżące u podstaw bardziej przewidywalnej reakcji konia na bardzo niespokojne i unikające zachowania nastolatków nie zostały jeszcze określone.

Źródło: Arrazola, A.; Merkies, K. Effect of Human Attachment Style on Horse Behaviour and Physiology during Equine-Assisted Activities–A Pilot Study. Animals 2020, 10, 1156. https://www.mdpi.com/2076-2615/10/7/1156