Według badań naukowców konie potrafią podejść  innowacyjnie do rozwiązywania nowych problemów. Odkrycia wskazują na możliwość, że konie, które odnosiły największe sukcesy w badaniu niekoniecznie urodziły się z wyjątkowymi zdolnościami, ale rozwinęły swoje umiejętności poprzez ekspozycję na wzbogacone środowisko.

Czy stres wpływa na umiejętności koni?

Badania Laureen Esch i jej zespołu badawczego miały na celu zbadanie wyzwań, jakie stawiają udomowionym koniom współczesne środowisko. Jak twierdzą naukowcy, jedna czwarta koni w niemieckich badaniach wykazała się innowacją w rozwiązywaniu problemów. Jak zaznaczają innowacyjne podejście koni nie było wcześniej sprawdzane w warunkach eksperymentalnych. 

W badaniu wzięło udział 16 koni. Brano pod uwagę takie czynniki jak wiek, płeć, wielkość ciała, prawo i leworęczność, stężenie hormonu stresu i zachowania związane z zadaniami. Podczas eksperymentu konie miały styczność ze specjalnym karmnikiem, którego wcześniej nie znały. 

Składał się on z dużej tuby, w której umieszczono 3 kg paszy. W dolnej części podajnika zamontowany był pręt wystający z dna. Za każdym razem, gdy koń obracał pręt, niewielka ilość paszy spadała do żłobu poniżej.

Zadanie każdego konia polegało na rozpracowaniu, jak działa urządzenie i opróżnienie go w ciągu 38 godzin. Czterem z całej 16 udało się je wykonać. Sześć koni (37,5%) rozwiązało mechanizm podajnika przez przypadek, ale zjadło tylko trochę paszy. Zostały sklasyfikowane jako przypadkowe rozwiązanie problemu. Pozostałej szóstce nie udało się rozpracować działania mechanizmu. 

fot. Pixabay

Wiek i wielkość koni i ich stężenie hormonu stresu w kale w dniu testu nie wpłynęły na innowacyjną zdolność rozwiązywania problemów i można je było wykluczyć jako czynnik wpływający na zdolności koni. Z całej grupy 10 koni wykazało się “leworęcznością”, dwa prawo, a pozostałe cztery nie wykazywały preferencji. Statystycznie ta preferencja funkcjonalna nie miała wpływu na zdolności rozwiązywania problemów, jednak wszystkie konie, które wykazały się innowacyjnym podejściem były “leworęczne”. Płeć także w badanej grupie według naukowców nie miała znaczenia, dwie klacze i dwa wałachy rozwiązały problem. 

Zespół badawczy stwierdził, że 25% wskaźnik sukcesu zaobserwowany wśród koni był porównywalny ze wskaźnikami innowacyjności obserwowanymi u dzikich małp rasy Kotawiec sawannowy.

Innowacyjne według badaczy konie były przede wszystkim bardziej aktywne podczas testu. Cechowała je też większa wytrwałość niż w przypadku koni, które nie rozwiązały problemu. Jednak co ciekawe konie, które rozwiązały problem nie spieszyły się w działaniu.

„Potwierdzają to również wcześniejsze badania, które wykazały, że zwierzęta, które eksplorują wolniej, mają wyższe zdolności rozwiązywania problemów. Nasze ustalenia wymagają dalszych badań na większej liczbie zwierząt w celu dowiedzenia, czy różnice w zachowaniu związanym z zadaniami mogą być kluczem do zrozumienia innowacyjności w  rozwiązywaniu problemów przez konie”.

Konie, u których zbadano wyższe bazowe stężenie hormonu stresu w kale należały do grup, które rozwiązały problem lub przypadkowo udało im się zdobyć paszę. Naukowcy powiedzieli, że może to wynik powtarzanych stymulacji w wzbogaconych środowiskach. Sugerują, że historia i doświadczenie każdego z koni może mieć wpływ na ich umiejętności. Doświadczenie może też wpływać na preferencje funkcjonalne lewej strony, badacze dodają, że zdają się to potwierdzać badania na małpach, wśród których także leworęczne zwierzęta lepiej radziły sobie z rozwiązywaniem problemów niż praworęczne. 

Według naukowców podejście do zadań może być związane z emocjonalnością ze względu na zaobserwowane wyższe stężenie hormonu stresu. A sam podajnik może wywołać zarówno negatywne jak i pozytywne reakcje u zwierząt. 
Tendencję wałachów do bycia bardziej innowacyjnymi można tłumaczyć różnicami w zachowaniu i zdolnościach uczenia się, ponieważ samce koni wykazują więcej zachowań podczas zabawy i uważa się, że uczą się szybciej niż klacze.

Badaczy zastanawia kwestia płci i wpływu na kreatywne podejście. Tendencję wałachów do bycia bardziej innowacyjnymi można tłumaczyć różnicami w zachowaniu i zdolnościach uczenia się, ponieważ samce koni wykazują więcej takich zachowań podczas zabawy i uważa się, że uczą się szybciej niż klacze. Tutaj podkreślają konieczność dalszych badań. 

Konie, które rozwiązały problem potrzebowały więcej czasu na podejście do karmnika. Może to wynikać z ich większej kontroli lub może sugerować, że niektóre konie rozwiązały problem przez rozumowanie, a zatem przez wyższe zdolności poznawcze. 

Zespół podkreśla istotę doświadczeń, które mają znaczący wpływ na końskie zdolności. “Wzbogacanie środowiska poprzez poprawę warunków utrzymania może przyczynić się do dobrostanu psychicznego koni.” – dodają.

Esch, L.; Wöhr, C.; Erhard, M.; Krüger, K. Horses’ (Equus Caballus) Laterality, Stress Hormones, and Task Related Behavior in Innovative Problem-Solving. Animals 2019, 9, 265., https://doi.org/10.3390/ani9050265