Czynniki ryzyka wystąpienia kolki u koni zostały wyróżnione podczas ważnego przeglądu. Podwyższone ryzyko kolki związane ze zmianami opieki nad końmi zostało podkreślone w opublikowanym przeglądzie naukowym.

Czynniki ryzyka wystąpienia kolki u koni

Zmiany w żywieniu są powszechnie znane jako czynnik ryzyka, natomiast przegląd zaznaczył, że wpływ może mieć także zmiana systemu ćwiczeń, przeprowadzka do nowego miejsca, zmiana pastwiska, czy nawet wody.

Według badań czynnikiem niosącym ryzyko pojawienia się kolki u konia jest także sposób opieki, m,in to jak długo ktoś jest właścicielem, czy był zaangażowany w codzienną opiekę, oraz ilość opiekunów, im jest ich więcej tym ryzyko rośnie.

Kolka jest najczęstszą przyczyną nagłego leczenia weterynaryjnego koni. W wielu międzynarodowych badaniach wykazano, że jest to główny powód śmierci lub eutanazji.

Ostatnie badania wykazały, że około jedna piąta przypadków kolki zgłaszanych weterynarzom wymaga intensywnej opieki medycznej, operacji lub eutanazji. Do 16% przypadków, w których występuje kolka kończy się śmiercią.

Na potrzeby przeglądu naukowcy z University of Nottingham Laila Curtis, John Burford, Gary England i Sarah Freeman postanowili zidentyfikować, skategoryzować i ocenić dowody dotyczące czynników związanych ze zwiększonym ryzykiem kolki.

W ich pierwszych poszukiwaniach zidentyfikowano 3756 publikacji, z których tylko 58 badań spełniło ostateczne kryteria, wyniku opublikowano w otwartym dzienniku PLOS ONE.

„Są to wszystkie modyfikowalne czynniki ryzyka, które mogą zostać dostosowane przez właściciela / opiekuna”- powiedział zespół badawczy.

W sumie zidentyfikowano 22 kategorie czynników ryzyka, pogrupowanych w trzy szerokie obszary:

• czynniki związane z koniem – wiekiem, płcią, historią źrebięcia, rasą, wzrostem, wcześniejszą historią medyczną, zachowaniem i lekami.
• czynniki związane z zarządzaniem  – skupione wokół opiekuna, miejsca zamieszkania, pomieszczeń, paszy, wody, ćwiczeń, robaków, pasożytów, transportu, hospitalizacji, szczepień i opieki stomatologicznej,
• czynniki związane ze środowiskiem – pora roku i lokalizacja

fot. Unsplash

Podczas gdy kilka badań wykazało zwiększone ryzyko kolki związanej z paszą, poszczególne badane czynniki różniły się. Najczęściej zgłaszanym czynnikiem ryzyka była zmiana diety, zarówno paszy, jak i koncentratu.

Trzy badania wykazały zwiększone ryzyko ze zmianą koncentratu, podczas gdy cztery zgłosiły zwiększone ryzyko ze zmianą siana. Trzy powiązane podwyższone ryzyko kolki z karmieniem ponad 2,5 kg dziennie koncentratu paszowego lub ponad 2,7 kg dziennie owsa.

„Jest to zgodne z badaniami fizjologicznymi, które wykazały zmiany we florze bakteryjnej z rosnącym poziomem karmienia węglowodanami” – tłumaczą badacze.

„Ilość i rodzaj koncentratu związanego ze zwiększonym ryzykiem wymaga jednak dalszych badań, w tym ilości koncentratu w zależności od wielkości konia”.

Dwa badania wykazały zwiększone ryzyko związane z karmieniem pełnoziarnistą kukurydzą, podczas gdy jedno zgłosiło to jako zmniejszone ryzyko kolki.

Jedno z badań wykazało zwiększone ryzyko kolki z nadmorskim sianem, a jedno zgłosiło zwiększone ryzyko przy karmieniu sianem z  okrągłych bali.

Zaawansowany wiek został zidentyfikowany jako istotny czynnik ryzyka w siedmiu badaniach. Jednak w tych badaniach stosowano różne metody i grupy wiekowe. Zespół przeglądowy powiedział, że potrzebne są dalsze prace w tym obszarze.

Wystąpienie kolki w przeszłości, także zostało odnotowane w 7 badaniach jaki istotny czynnik ryzyka.

„Ponownie istnieje jednak zmienność w sposobie pomiaru, przy czym niektóre badania informują o kolce, która wystąpiła w ciągu ostatnich 12 miesięcy, jedna w ciągu ostatnich pięciu lat, a inne nie dostarczają tego szczegółu”.

Zachowania związane z gryzieniem i łykaniem były związane ze zwiększonym ryzykiem kolki w pięciu badaniach.

„Zmiana warunków,  w których koń mieszka może być również związana ze zmianą paszy i ćwiczeń, a zatem istnieje prawdopodobieństwo interakcji między tymi czynnikami. Unikanie zmian lub stopniowe ich wprowadzanie powinno być kluczowym aspektem zarządzania zapobiegawczego, aby zmniejszyć ryzyko kolki u konia” – dodają.

Zespół przeglądowy stwierdził, że istniejące badania różniły się znacznie pod względem jakości i stosowanych metod. „Istnieje potrzeba spójności i przejrzystości w projekcie studiów i metodologii”.

Powiedzieli, że chcieliby zobaczyć międzynarodowe, wieloośrodkowe, prospektywne badania kohortowe w celu zbadania czynników ryzyka w celu zwiększenia jakości dostępnych dowodów.

Źródło: Curtis L, Burford JH, England GCW, Freeman SL (2019) Risk factors for acute abdominal pain (colic) in the adult horse: A scoping review of risk factors, and a systematic review of the effect of management-related changes. PLoS ONE 14(7): e0219307. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0219307