Kobalt jest ciemnoniebieskim minerałem, naturalnie występującym w skorupie ziemskiej w śladowych ilościach. Jakie zadanie ma kobalt w diecie koni? Drobnoustroje w jelicie grubym koni wykorzystują kobalt do wytwarzania witaminy B12 (cyjanokobalaminy) w procesie fermentacji. Witamina B12 z kolei odgrywa rolę ułatwiającą syntezę białek oraz metabolizm węglowodanów i tłuszczów. Kobalt, wbudowany w witaminę B12, również sprzyja tworzeniu czerwonych krwinek.
Kobalt w diecie koni
Bardzo małe ilości kobaltu są wymagane w codziennej końskiej diecie. Według National Research Council’s przeciętny koń o wadze 500 kg musi spożyć ½ mg Co na dzień, a według ich danych konie zazwyczaj spożywają go trochę więcej. Przeważnie konie nie potrzebują suplementacji tego minerału.
Nadmiar kobaltu w organizmach koni jednak naturalnie raczej nie występuje, aczkolwiek nie ma wyznaczonej górnej granicy. Maksymalna tolerowana dawka wyznaczona przez NRC dla koni jest oparta na tym, co jest uznane dla innych gatunków, takich jak bydło, owce i świnie i sugeruje się, aby wynosiła około 25 miligramów na kilogram paszy suchej na dzień.
Kobalt występuje w większości pasz dla koni. Lucerna i drożdże są bogatym źródłem kobaltu, a ziarna zbóż zawierają jego umiarkowane ilości.
Niedobór i nadmiar
Niedobór kobaltu spowodowałby u koni niedobór witaminy B-12. Nie odnotowano jak dotąd innego skutku niedoboru kobaltu u koni.
U innych gatunków nadmiar kobaltu wiąże się z negatywnym wpływem na rozród, kardiomiopatię, niewydolność tarczycy i raka. Naukowcy zaczynają prowadzić badania nad tym, jaki wpływ może mieć nadmiar kobaltu u koni.
Suplementacja kobaltu do tej pory była badana pod względem jego wpływu na wzrost produkcji czerwonych krwinek. Kobalt jest na liście substancji zakazanych FEI od 1 stycznia 2017 roku, jako substancja podnosząca liczbę czerwonych krwinek oraz podnosząca wydolność organizmu. W końskiej krwi jego odsetek powinien wynosić 1 ppb, czyli 1 cząstka na miliard. Badania wykazały, że kobalt magazynuje się w końskich tkankach, wyrównując swój poziom do normy w czasie od 9-33 dni.
Ponieważ kobalt ma długi okres półtrwania tj. ok 6 i pół dnia testy mogą łatwo wykazać jego nadmiar w organizmie.
Podjęte w 2016 roku badania wykazały, że podawanie kobaltu w większej dawce przez pięć tygodni powoduje u koni nadciśnienie, tachykardię oraz u badanych koni widoczne były oznaki niepokoju. Podczas gdy długoterminowe skutki nadmiaru nie są znane, przypuszcza się, że mogą być one niebezpieczne dla końskiego zdrowia i życia. Naukowcy zasugerowali, że nie było żadnej wartości terapeutycznej dla podawania kobaltu w większej dawce niż przyjmuje norma.
Kobalt jest niezbędnym minerałem śladowym występującym naturalnie w większości pasz, a niedobór występuje rzadko. Suplementacja jest zazwyczaj niepotrzebna, chyba że rośliny uprawiane są na glebach z niedoborem kobaltu. Nadużywanie kobaltu ma negatywne skutki fizjologiczne, a badacze aktywnie pracują nad zrozumieniem długoterminowych konsekwencji nadmiaru kobaltu.
Małgorzata Zbierska
