To jak bardzo komunikatywna jest klacz może zwiększyć szanse na przeżycie źrebaka. Tak wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców w Stanach Zjednoczonych. 

Komunikacja klaczy ze źrebięciem – jak wygląda i jakie jest jej znaczenie?

Wyniki tych badań zostały opublikowane w ogólnodostępnym czasopiśmie PLOS ONE i podkreślają  znaczenie komunikacji na wielu poziomach między klaczami i źrebiętami. Niemałym zaskoczeniem może być informacja, że niesforne pociechy to nie tylko domena ludzi, źrebaki też mają tendencję to nie słuchania poleceń mam. 

Badania Cassandry Nuñez z University of Memphis w Tennessee i Daniela Rubensteina z Princeton University w New Jersey dostarczają ważnych informacji na temat znaczenia komunikacji klaczy-źrebiąt. 

W pierwszej kolejności zwrócili uwagę na fakt, ze kiedy klacz zaczynała komunikację bardziej prawdopodobne było, że nie będzie zmiany w aktywności ani odległości między klaczą a źrebakiem. Natomiast gdy to źrebak zaczynał i miał jakieś potrzeby dystans zmniejszał się. Wskazują, że komunikacja wokalna odgrywa ważną rolę w rozpoznawaniu potomstwa matki i późniejszym tworzeniu więzi.

„Pozostawało jednak niejasne, czy matki i potomstwo używają komunikacji wokalnej w taki sam sposób i z tych samych powodów przez cały okres młodości, szczególnie po odpowiednim ustaleniu wzajemnego rozpoznawania.”

Zauważają, że pomimo kluczowej roli komunikacji w tworzeniu więzi między klaczą a źrebakiem, brakowało badań wyraźnie łączących komunikację, a przeżywalnością młodych. 

fot. Shandman Sakib/Unsplash

Jak wyglądało badanie?

Naukowcy przez pierwszy rok obserwowali wzorce zachowań wolno żyjących klaczy i źrebiąt na Shackleford Banks, 15-kilometrowej wyspie  około 3 km od wybrzeży Karoliny Północnej. Obserwowano łącznie 34 klacze i 45 ich źrebiąt. Para zarejestrowała 956 zdarzeń komunikacyjnych w pierwszym roku rozwoju źrebiąt, z których 470 (49%) zostało zainicjowanych przez klacz, a 486 (51%) zostało zainicjowanych przez źrebię.

522 parsknięcia usłyszane podczas badania stanowiły 55% sygnałów, rżenie (96) stanowiły 10%, a kwiki (315) stanowiły 33%. Pozostałe 2% zostało zaklasyfikowane jako połączenie dwóch dźwięków lub „inne”.

Klacze i źrebięta rozpoczynały komunikację z podobną częstotliwością. Klacze miały średnią  0,497 inicjacji na godzinę, podczas gdy źrebięta miały średnią 0,499 inicjacji na godzinę. Matki komunikowały się przy krótszych dystansach i częściej używały łagodnych parsknięć niż źrebaki, które częściej korzystały z kwiku, wysokich dźwięków. Klacze korzystały z tej formy komunikacji najczęściej, kiedy straciły kontakt wzrokowy ze źrebakiem lub był on ograniczony. Wydawało się, że klacze odgrywają bardziej aktywną rolę ze źrebiętami w wieku 25 tygodni lub starszych, inicjując komunikację częściej. Wielkość stada, płeć źrebaka czy wiek klaczy zdawały się nie mieć wpływu na to, kto inicjuje kontakt. 

fot. Annika Treial/Unsplash

Ogólnie rzecz biorąc, komunikacja zapoczątkowana przez źrebaki częściej powodowała ssanie mleka lub zmniejszenie odległości, niż komunikacja inicjowana przez klacz. Naukowcy odkryli również korelację z wiekiem źrebięcia, przy czym zachowanie ssące i/lub zmniejszenie odległości źrebaka były mniej prawdopodobne wraz z rozwojem.  Potomstwo rzadziej zmniejszało dystans dzielący je z mamą, kiedy to ona rozpoczynała kontakt poprzez rżenie. Naukowcy zauważyli, że częstotliwość i szybkość z jaką klacz komunikowała się ze swoim źrebakiem miała bezpośrednie przełożenie na przeżywalność potomstwa. 

„Fakt, że źrebięta bardziej komunikatywnych klaczy miały większe szanse na przeżycie, wskazuje na znaczenie macierzyńskiego „ stylu” dla przetrwania potomstwa”. Natomiast tempo, w jakim źrebięta inicjowały komunikację, nie wpłynęło na przeżycie potomstwa.

Omawiając swoje odkrycia, Nuñez i Rubenstein stwierdzili, że klacze i źrebaki różnią się tym, w jaki sposób i kiedy nawiązali komunikację w pierwszym roku rozwoju. 

„Podsumowując, wyniki te wskazują na istotną różnicę w funkcji kontaktu klaczy w porównaniu z komunikacją inicjowaną przez źrebię. Wydawało się, że klacze wykorzystują komunikację przede wszystkim jako środek równoważenia uważności matki i niezależności źrebięcia. Matki utrzymują bardziej stały kontakt wokalny nawet, gdy źrebak jest blisko, aby miały one świadomość, gdzie ona się znajduje.” Ich sygnały są bardziej spokojne, delikatne rżenie i parsknięcia zapewniają ciągłość komunikacji, co umożliwia młodym poznawanie okolicy, socjalizowanie, zabawę, które są czynnikami kluczowymi, aby później mogły samodzielnie sobie radzić.  Źrebaki głównie wykorzystywały komunikację, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo i pokarm. 

Naukowcy zauważyli, że związek między komunikacją inicjowaną przez klacze na wczesnym etapie rozwoju a przeżywaniem źrebiąt z niezależnością żywieniową dostarcza dowodów na to, że zachowanie klaczy wykazywane na wczesnym etapie może być również kluczowe dla przyszłych korzyści. Jak wykazały inne badania potomstwo, które może swobodnie bawić się z rówieśnikami i eksplorować ma większe szanse na przeżycie. 

„W szczególności fakt, że zachowanie klaczy wydaje się być bardziej krytyczne niż zachowanie źrebaka, jeśli chodzi o przeżycie potomstwa, podkreśla znaczenie badania.” – dodają naukowcy.

Źródło: Cassandra  Nuñez , Daniel Rubenstein, Communication is key: Mother-offspring signaling can affect behavioral responses and offspring survival in feral horses (Equus caballus). PLoS ONE 15(4), https://doi.org/10.1371/journal.pone.0231343