fot. Wikimedia CommonsTe końskie błyskotki mają ponad 2200 lat! Według naukowców odnalezione w bułgarskim grobowcu złote elementy mogły służyć ozdobie końskiego rzędu.
Końskie błyskotki – niezwykły skarb
Skarb został odkryty w koptyjskim kurhanie w południowo-wschodniej Bułgarii został opisany w bułgarskim e-Journal of Archaeology. Grób należał do Tracjan – grupy plemion indoeuropejskich, które niegdyś zamieszkiwały duży obszar w Europie Wschodniej i Południowo-Wschodniej.
Kopiec na północny zachód od miasta Primorsko został odkryty przez archeologów w 2016 roku. Podwaliny prostokąta odkryto we wschodniej części kopca. Podczas badań fragmentu obszaru znaleziono 40 złotych aplikacji na obszarze około dwóch metrów kwadratowych.
Znaleziono glinianą lampę pogrzebaną razem ze złotem, na podstawie której datuje się, że przedmioty zostały umieszczone w grobowcu około 333 do 250 r. p.n.e.
Naukowcy Petar Balabanov i Daniel Pantov twierdzą, że skarb jest pierwszym w pełni zachowanym zbiorem złotych ozdób na uprzęże dla koni znaleziony na południe od Gór Bałkańskich.
Jakie elementy odnaleźli archeolodzy?
Centralnym elementem zestawu były dwie małe, połączone złote tarcze, na których zamontowana została głowa orła. Kawałek ważył 23,25 gramów. Głowę orła wykonano za pomocą odlewu. Cała jego produkcja wymagała szeregu technik – odlewania, kucia, ażurowania i spawania.
Jego twórca dążył do realizmu w szczegółach orła, z pieczołowicie uformowanym upierzeniem, oczami, brwiami i podstawą dziobu ptaka.
Kolejny okrągły przedmiot w skarbie przedstawia stylizowane wytłoczone kwiatowe wzory.
Większość pozostałych elementów była okrągła, a 32 z nich zostały zaprojektowane do ozdobienia uzdy.
Dwa najciekawsze kawałki były wydłużone, prawdopodobnie miały być umieszczone po obu stronach końskiego pyska. Szczególną cechą jest wstawianie ornamentu stylizowanych liści.
Jaki okres historyczny reprezentują ozdoby?
Balabanov i Pantov powiedzieli: “Wytwarzanie elementów skarbu wskazuje na dwa główne wnioski. Ozdoby są dziełem mistrza, który był zaznajomiony z technologią, tradycją i modą w Tracji w okresie od końca IV do połowy III w. p.n.e”.
„Jednak mniejsza liczba elementów, względnie gorsze detale, mniej dbałe wykonanie indywidualnie dekoracyjnych elementów, mniejsza waga w porównaniu do tych odkrytych na innych terenach sprawiają, że sądzimy, iż nie pochodził on, z któregoś z dobrze znanych warsztatów.”
Naukowcy dodają, że łatwo jest przypasować oryginalne miejsce poszczególnych elementów na końskim ogłowiu.
“Oczywiście, centralny element z tłoczoną głową orła został umieszczony w centrum czoła.” Używanie orła sugerowało pewien poziom władzy, być może nawet wskazujący na jego właściciela z dynastii. Orzeł zawsze był używany jako symbol władzy w starożytnych religiach. Stąd to wizerunki orła na monetach wielu trackich władców epoki klasycznej i hellenistycznej, a także inne przedmioty tego samego czasu związane z wybitnymi arystokratami “.
Okrągłe aplikacje zostały prawdopodobnie umieszczone na poziomych i pionowych pasach ogłowia, a także przy wędzidle. “Miejsce okrągłej aplikacji jest prawdopodobnie na nosie zwierzęcia, a małe aplikacje są przymocowane do pasków uzdy. Nakrętki zostały przymocowane do taśm mają stosunkowo wąskie sekcje. Jest to szczególnie widoczne w przypadku małych aplikacji zaprojektowanych do dekoracji. ”
Można to wyjaśnić na dwa sposoby. „Albo złote zdobienia zostały zamontowane na stosunkowo cienkich paskach szytych na głównych pasach lub sprzęt był przeznaczony do użytku nie w standardowej, codziennej jeździe, ale podczas uroczystych parad czy podczas rytuałów religijnych.”
Naukowcy planują prowadzenie bardziej interdyscyplinarnych prac i podkreślają, jak ważne jest odkrycie tego rodzaju dekoracji.
„Nasuwa się pytanie o możliwości warsztatu trackiego złotnika istniejącego w okresie hellenistycznym. A jego produkty, pod względem konstrukcji i jakości, różnią się od znanych wnioski z nekropolii pobliskiego Apollonia Pontica” – dodają.
Podczas podwodnej eksploracji archeologicznej w 1980 roku, najstarsze czaszki koni domowych w Europie odkryto w pobliżu brzegu Morza Czarnego w pobliżu bułgarskiej miejscowości Kiten.
„Niezwykle ważną role koń grał w życiu i religii plemion trackich w pierwszym tysiącleciu p.n.e. Świadczą o tym wizerunki na złotych monetach i srebrnych naczyniach – rhytones i innych artefaktach. W tym samym czasie we wczesnej epoce żelaza pojawiły się w kraju żeliwne kiełzna, których struktura nieco różni się od nowoczesnych. Niektóre obrazy na innych zdobieniach pokazują, że na koniach trackich wodzów były specjalne elementy ochronne. Już w momencie tworzenia skarbu odkryto w Primorsku, że jeźdźcy w Tracji używali ostróg.” – mówi jeden z naukowców.
Balabanov pracuje dla Wydziału Archeologii na Uniwersytecie Bułgarskim w Sofii, a Pantov w Muzeum Historii Miejskiej w Primorsku.
Pełen tekst artykułu oraz zdjęcia możecie zobaczyć TUTAJ
