Każdy z nas czasem uważa, że budzik zadzwonił za wcześnie… a jak jest w przypadku koni? Czy istnieje końskie niewyspanie i czym się objawia?
Konie mogą spać na stojąco, jednak czy taka forma snu wystarczy? Niestety, to nie jest takie proste. Jak więc zorientować się, że naszemu koniowi brakuje snu i jakie mogą być tego konsekwencje?
Końskie niewyspanie
Konie, które nie śpią leżąc płasko na boku, nie wchodzą w czasie snu w fazę REM. Powoduje to zaburzenia faz snu i tzw. deprywację snu. Objawem takiego stanu jest chwianie się i tzw. zapadanie w czasie snu na stojąco, co przypomina opadanie głowy u ludzi w czasie snu na siedząco.
Zaburzenie faz snu powoduje spowolnienie, a nawet zahamowanie procesów uczenia i zapamiętywania w bardzo znacznym stopniu. Badania przeprowadzone u ludzi potwierdzają obniżenie zdolności zapamiętywania o 40% przy deprywacji snu trwającej 24 godziny. Wskutek zmęczenia organizmu następuje także spadek motywacji.
Najczęstszymi przyczynami deprywacji snu jest izolacja. Są konie, które nie kładą się w stajni, bo leżąc nie widzą innych koni przez lite ściany boksów. Takie osobniki powinny zostać przeniesione do boksów z ażurowymi ścianami. Oprócz poprawy jakości snu, ażurowe ściany boksu sprawiają także, że konie są spokojniejsze w czasie karmienia i wyjadają siano z podłogi boksu. Najczęstszą przyczyną niewyjadania siana z podłogi jest obawa przed opuszczeniem głowy i utratą widoku innych koni. Zwykle w takich przypadkach siano jest wieszane w siatce wyżej. To z kolei może mieć negatywny wpływ na samopoczucie konia, ponieważ w czasie, gdy koń ma opuszczoną głowę wydzielana jest serotonina, tzw. „hormon szczęścia”, która ma pozytywny wpływ na nastrój. W naturalnych warunkach konie spędzają około 70% czasu z opuszczoną głową, a tylko około 10% czasu z głową wysoko uniesioną skubiąc liście i gałązki z drzew.
Jeżeli taki koń, który ma problem z położeniem się w boksie jest dodatkowo wypuszczany na wybieg sam i nie ma w zasięgu wzroku innych koni, których obecność zapewniłaby mu poczucie bezpieczeństwa, to na wybiegu także nie ma możliwości położenia się na boku i nadrobienia zaległości w spaniu.
Inną przyczyną deprywacji snu może być zbyt mokra ściółka, czy błotniste podłoże na wybiegach. Konie niechętnie się kładą jeżeli wilgotność ściółki przekracza 60%.
Kolejną przyczyną braku prawidłowego snu są zbyt małe boksy lub stanowiska, które fizycznie uniemożliwiają koniom i kucom leżenie na boku z wyciągniętymi kończynami.
Powodem deprywacji snu może być także ból i choroba. Konie, które czują się słabo, źle, lub odczuwają ból nie kładą się. Dlatego jeżeli koń nagle przestaje się kłaść, może to świadczyć o procesie chorobowym i nigdy tego objawu nie powinno się lekceważyć.
Tekst: lek. wet. Jolanta Łapińska