OCD – czip w stawie pęcinowym/fot. archiwum autora
Osteochondroza (OC)
Jest to niezapalny stan chorobowy chrząstki oraz tkanki podchrzęstnej, w którym dochodzi do zaburzeń w procesie kostnienia. W miejscu, w którym powinna powstać tkanka kostna powstaje tkanka chrzęstna. Zmienione miejsca charakteryzują się powstaniem cysty kostnej. Następstwem osteochondrozy może być oddzielenie się zmienionego fragmentu chrząstki i jego martwicy (OCD), w wyniku czego powstają odpryski kostne – wolne ciała stawowe, myszy stawowe, potocznie zwane czipami. Niektóre z nich pozostają nieruchome i nie prowadzą do wystąpienia objawów klinicznych. W wielu przypadkach następstwem OCD jest przewlekła kulawizna, która może prowadzić do zmian zwyrodnieniowych stawu.
Głównymi przyczynami powstawania osteochondrozy są czynniki dziedziczne, a także m.in. zbyt szybki wzrost, nieprawidłowe żywienie, brak ruchu. Najczęściej objęty chorobą jest staw pęcinowy, skokowy oraz kolanowy. Pierwszym objawem jest pojawienie się obrzęku stawu, któremu może towarzyszyć kulawizna różnego stopnia. Objawy kliniczne zwykle ukazują się u koni młodych, które wchodzą do treningu. Pewne rozpoznanie można postawić na podstawie badania radiologicznego. Leczenie zachowawcze w postaci iniekcji dostawowych nie przynosi z reguły pożądanego efektu, dopóki czip nie zostanie usunięty artroskopowo. Wczesne usunięcie wolnego ciała stawowego, zanim spowoduje ono masywne uszkodzenie chrząstki stawowej, umożliwia w przyszłości pełne sportowe użytkowanie konia.
Artroza staw koronowy/fot. archiwum autora
Zwyrodnienie stawu (osteoartroza)
To choroba będąca wynikiem czynników biologicznych jak i mechanicznych, które zaburzają proces degeneracji i syntezy chrząstki stawowej. Każdy ostry stan zapalny może przekształcić się w stan przewlekły. Prowadzący do postępującego zaniku chrząstki stawowej, zniekształcenia stawu oraz otaczających go tkanek – zmian zwyrodnieniowych. Do zmian należą też te spowodowane zużyciem stawu, często występującego u koni starszych.
Rejon stawu ma trwale zmieniony obrys, powstają tzw. żabki, obrączki kostne, które zwykle powodują nieznaczny ból lub wcale nie powodują reakcji bólowej. Stopień kulawizny zależy od rozległości zmian i zwykle zwiększa się po obciążeniu. Bardzo zaawansowane zmiany mogą prowadzić do tzw. kulawizny mechanicznej, która wynika z ograniczenia ruchomości stawu. Pewnym potwierdzeniem diagnozy jest wykonanie zdjęć rentgenowskich, które ukazują okołostawowe narośla kostne (osteofity), a niekiedy wolne ciała stawowe powstałe po oderwaniu osteofitu.
