Nawet mimo regularnego odrobaczania może się zdarzyć, że u naszego konia wystąpią pasożyty. Jak rozpoznać problem? 

Pasożyty u koni są problemem nadal istotnym chociaż często bagatelizowanym i mimo profilaktyki przeciwpasożytniczej, występującym.

W tym artykule postaram się przybliżyć państwu choroby pasożytnicze najczęściej dotykające naszych podopiecznych.

Pasożyty u koni

Otóż… zwykle objawy kliniczne są dosyć mało charakterystyczne, często inwazja pasożytnicza jest wykrywana przypadkowo po odrobaczeniu profilaktycznym całego stada, ale też przy dłużej trwającym zakażeniu może pojawić się przewlekła biegunka, niepoddająca się leczeniu, długotrwały kaszel , wychudzenie, zmienny apetyt, brak przyrastania w masę przy pobieraniu zwiększonej dawki pokarmowej, gorsze wyniki treningowe, matowa sierść… wszystko to są objawy niespecyficzne i aby dokładnie wiedzieć z czym mamy do czynienia należy w takim przypadku wykonać badania dodatkowe , laboratoryjne.

Jak rozpoznać, że koń ma pasożyty?

Najbardziej podstawowe i najbardziej rozpowszechnione badania to :

• Badanie MAKROSKOPOWE – pasożyty mogą być widoczne gołym okiem na powierzchni kału .
• Badanie MIKROSKOPOWE :
• METODA FLOTACJI służy wykrywaniu oocyst jaj nicieni i tasiemców, których jaja zanurzone w roztworze o dużej gęstości unoszą się na powierzchni.
• METODA SEDYMENTACJI służy wykrywaniu oocyst, jak przywr i niektórych kokcydiów, które to opadają na dno w wodzie.

Choroby pasożytnicze

Węgorczyca -strongyloidoza

Chorobę wywołuje węgorek Strongyloides westeri. Zarażeniu ulegają źrebięta w warunkach stajennych , w 9-16 dniu życia .

Obserwujemy wtedy ,że zwierzę jest osowiałe, ma biegunkę, słabiej się rozwija. Jeśli do zakażenia dojdzie w przypadku słabszego , dodatkowo już chorego zwierzęcia, może dojść nawet do zgonu .

Rozpoznanie : metoda flotacji w przypadku świeżego kału.

fot. Pixabay

Paraskarioza (glistnica)

To bardzo częsty problem pasożytniczy wśród koni.Jaja glisty w środowisku zewnętrznym przeżywają ok.2 lata. Jedna samica w ciągu roku może wyprodukować kilkadziesiąt milionów jaj. Jest to typowa inwazja stajenna-zarażenie w stajni, na wybiegu czy pastwisku. Źrebięta zarażają się dodatkowo poprzez koprofagię. Podczas wędrówek larw glisty w płucach , mogą dostać się do dużego krwiobiegu i wraz z krwią do różnych narządów . Organizm zwierzęcia otacza je tkanką łączną i powstają tak zwane GUZKI ROBACZE .

Chorobę wywołuje Parascaris equorum

Pojawiają się  wyraźne objawy kliniczne u źrebiąt i koni do 2 roku życia , u osobników starszych przebiega bezobjawowo . Nicień tez w zależności od wieku zwierzęcia może  doprowadzić do wystąpienia:

• zespołu jelitowego  charakteryzującego się zmiennym, zredukowanym apetytem , biegunką, chudnięciem, niedokrwistością, nawracającymi kolkami
• niedrożności jelit -w przypadku nasilonej inwazji mogą pojawić się objawy kolkowe spowodowane „zaczopowaniem” światła jelita przez masę pasożytów
• zespołu płucnego -na skutek wędrówki pasożytów mogą pojawić się zaburzenia ze strony układu oddechowego
• objawów ze strony układu nerwowego jako konsekwencja oddziaływania produktów przemiany materii pasożyta na organizm żywiciela lub nawet przedostania się samych nicieni do ośrodkowego układu nerwowego co może doprowadzić do zapalenia mózgu i opon mózgowych
• przebieg podkliniczny głównie jak już wspomniałam u koni dorosłych, u których głównym objawem jest tylko spadek kondycji treningowej

Przyjmuje się, że  zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego są związane z wnikaniem larw w błonę śluzową i ścianę jelita. Około 14 dnia pojawiają się objawy ze strony układu oddechowego( kaszel, wypływ z nozdrzy, duszność przyspieszone oddechy , niekiedy temperatura. Jeśli dołączy się do tego zakażenie bakteryjne lub wirusowe , to może dojść nawet do zapalenia oskrzeli czy płuc.

Około 3 miesiąca po zarażeniu glisty osiadają w jelicie cienkim , ewentualnie tez w jelicie ślepym i żołądku wywołując przewlekły stan zapalny i objawy kolkowe tzw .morzysko robacze . Nie rzadko dochodzi do zatkania jelita kłębami glist. Nie jest to wcale rzadki widok śródoperacyjny. Takie kolki niejednokrotnie kończa się śmiercią zwierzęcia. A już dosyć często dochodzi do upadków źrebiąt.

Rozpoznawanie to badanie kału metoda flotacji.

Owsica wywołana przez Oxyuris equi

Najczęściej zakażenia bezobjawowe, jeśli pojawiają się jakiekolwiek objawy, to jest to zwykle świąd okolicy odbytu , który pojawia się nocą( wtedy samice owsików wychodzą  z jelita aby złożyć jaja. Zwykle więc właściciel obserwuje u swojego konia wyłysienia , otarcia okolicy odbytu czy tez włosów z ogona, czasami nawet może dojść do całkowitego wyłysienia okolicy rzepa ogonowego.

Rozpoznawanie to głównie pobranie wymazu z odbytu i zbadać go mikroskopowo. Można również pobrać materiał za pomocą taśmy klejącej.

Strongylidoza-strongyloza

Wywołują ją pasożyty z rodziny słupkowców Strongylidae

Najczęściej występująca i najbardziej powszechnie choroba pasożytnicza koni. Inwazja ma zwykle przebieg bezobjawowy lub objawy zakażenia są niespecyficzne.  Natomiast larwy słupkowców dużych doprowadzają podczas swojej wędrówki przez organizm żywiciela do uszkodzeń wielu narządów i tkanek.

Larwy Strongylus vulgaris mogą doprowadzić do powstania zakrzepów, zatorów w wyniku , których może dojść do porażeń kończyn miednicznych, do zawałów jelit i kolek czy nawet pęknięć ścian naczyń.

Wędrówkom larw może towarzyszyć wzrost temperatury ciała, objawy kolkowe.

Przy przewlekłej inwazji słupkowców mogą pojawiać się nawrotowe biegunki, a także tak jak w przypadku każdego zakażenia pasożytniczego, chudnięcie, zmienny apetyt, matowy włos, niedokrwistość ,obniżone efekty treningowe związane ze spadkiem kondycji zwierzęcia.

W przypadku inwazji słupkowców małych obserwujemy również przewlekłą biegunkę i nawracające kolki jelitowe.

Rozpoznawanie to metoda flotacji.

fot. Pixabay

Gasterofiloza – gzawica żołądkowo-jelitowa

Wywoływana przez owada gza Gasterophillus intestinalis .G.nasalis. G.pecorum. G.haemorrhoidalis

Chorobotwórcze działanie gzów i objawy kliniczne zależą od nasilenia inwazji i stadium rozwojowego larw.

Larwy I stadium wędrując w skórze policzków do kąta ust , wywołują stany zapalne skóry, a w katach warg owrzodzenia. Larwy zlokalizowane w błonie śluzowej jamy ustnej doprowadzają do stanów zapalnych utrudniających pobieranie pokarmów , a przez to zmniejszony lub wybredny apetyt zwierzęcia.

Larwy w III stadium doprowadzają do owrzodzeń i nadżerek błony śluzowej. Duża liczba larw znajdujących się w żołądku zaburza czynności wydzielnicze oraz utrudnia przesuwanie się treści pokarmowej nierzadko prowadząc do rozszerzenia żołądka .

W okresie jesienno-zimowym przy istniejącej inwazji gzów przeważają objawy ze strony przewodu pokarmowego doprowadzając do wychudzenia , kolek, niedokrwistości.

Tasiemczyca

Wywołana przez tasiemce Anoplocephala magna , A.perfoliata, Paranoplocephala mamillana.

Zakażenie jest związane z występowaniem w cyklu rozwojowym żywicieli pośrednich mechowców, którymi konie zarażają się zjadając je na przyleśnych pastwiskach.Nawet przy inwazji rzędu 100 osobników zakażenie jest często bezobjawowe.

Nasz ekspert: Lek. wet. Anna Małoszyc